X'mas Thawngttha by Salai Bawi Uk Thang

Christmas Message by Salai Bawi Uk Thang 25 December 2009   Khrismas caan lunglawm te i akan phanh ter tthan tu kan Bawipa amin thangtthat si ko seh. Khrismas timi hi vulei culture pakhat asi ve cang i planet dang ah khin nunnak angei mi khi hei um ve hna seh law Khrismas caan hi cu vulei ah an rak hmang cio ve ko hna hnga ti tluk khin vulei cung pumpi hi Khrismas nih hin acuul khawh cang. Mah cucu Bawipa timhlamhmi zong khi si dawh arak si i Johan 3:16 ah fiangte in Khrih pumpak nih vulei i arat hnawhchan hi a kan chimh ko na in mitampi nih cun cukong cu atheih zong kan thei taktak lo i kan theih hmanh ah kan thinlung taktak in kan hngal kho tawn lo.Asi ah Pathian timhlamh ning hi zeitindah asi hnga? Vulei hi Pathain thil sermi heavenly bodies lak ah ahmebik pakhat asi. Planet Nika khi vulei nak in a let 108 alian deuh ti asi khah, Nika khi galaxy system dang i a um mi planets sin ah cun Certual le Bawlung tluk khin arak hme mi khi asi rih. Cu bantuk heavenly bodies a ngan ngan le a lian lian tor le cheng in vaan ah khat tthup le rel cawk lo in an um ko lio ah ahme bik mi vulei te lawng hi Pathian nih cun nunnak caah arak timhlamh mi arak si. Vulei cu thing le ram le fing le tlang, khuadawm le minmei pangpar phung tling in thuam arak si. Vaansangpi ah khin hei phaan usih law Planet dang vial te le Vulei an langh tti khawh nak hmun khin khua hei cuan kho usih law Planet dang vial te nak dup in tuksapur in pal ngam lo le kai ngam lo ding in an um lio ah Vulei tu cu dawh taktak in arak ithuam mi khi fiang tuk in hmuh khawh a hei si hnga i.."E.... khi.. zei ko hme asi khikhi..." ti i caak lo awk ttha lo khi a hei si ko hnga. Cu lawng asi lo  achung van zoh taktak tik ah nunnak angeimi minung le saram phuntling kha hmuh khawh an si fawn tik ah .. " Aw.. hi thil vialte nih hin aser tu hi hngal lo in an um sual hnga maw?" ti khi ruah lo le caak lo awk ttha lo khi asi ko cang. Asinain ahmun le hma taktak i aummi minung le saram nih cun mah hi kong hi an thei kho lo. Alang tlang pi i zoh ah cun avan ifian tuk ko na in. Hi kong hi Bible nih akan chimh mi cu asi. Vulei fimnak meen nih theih khawh ding cu arak si  tak lo. Cuticun Pathian nih vulei hi special taktak in aser, athuam i achung ah Amah hawikom siding in minung hna kha akan chiah. Sermi thil vialte hna kha Minung hna an ilomhnak abawmtu ah chiahpiak kan si i dong ti lo in Pathian he lengtti ding in timh lamh kan rak si lio ah... Sehtan cu arak ra i Adam i aduhthimnak Pathain lei a hoi tawn mi kha a khel ai mer i amah Sehtan lei ai hoi ter. A tthami, ai dawhmi, anuam mi, lung ahmui mi, a popular mi, a thawmi ti bantuk kha alek thluahmah tik ah Sermi asi ko mi minung hna nih cun Pathian cu an hngal kho ti lo. Caan asau deuh deuh an philh deuh deuh i Vulei cu Amah te i a um ve mi, "I AM" ai ti kho ve mi ah ruah a hong si cang. Achung i a um mi vialte nih a nawl an icawn i " I A M" kei mah ve lo bang an van iti cio tik ah vulei cu Sehtan le Khuachia penmi ah ai chuah cang. Pathian program cu a work ti lo. Cu tik ah Pathian nih cun vulei nih Pathian a hngalh khawh tthan nak hnga le Amah sin ah ttha te in an kir tthan khawh nak hnga ding ah lam thar a kawl tthan. Zei thil poh hi a hliah le acang ning te i tuah ah hin ttha te in liim khawh asi tawn. Lo kan thlawh tik ah lohma afual bik nak in lohma kan domh tawn. Cu bantuk cun Pathian nih vulei caah a thar in khamhnak lam akawl tthan tik ah lohma adomhnak cu atu i kan itimhlamh cuahmah mi Bethlehem Cawrawlkuang, nauta bikmi hmun te hi ahong asi. Kan theih aherh cio mi cu khamhnak kong theih kan duh taktak tik ah kan nunak ah poi tuk i kan chiah lemlomi thil tete hin ithok ding an rak si ti khi asi. Cu Bethlehem cawrawl kuang cun Lohma avan idomh i Khrih nih cun khamhnak rian cu ttuan hram avan thok. Tipil petu Johan nih 1:29 ah " Zoh hmanh uh.. khi sualnak akalpi tu Tufa"  ti in arak caak kha a rak si. Thlarau le biatak i ai thuammi nih cun zumhnak kong hi an rak ifiang tuk. A caak awk an theih tuk.  Asinain Frasih le phungbia cawnpiak tu sawhsawh pawl nih cun azeitihmanh in an thei kho lo i misual le naal profet tu ah an rak rel. Atu zong ah hibantuk thil hi kan khrihfabu cio ah kan ton cuahmah lio an si rih ti hi philh hna hlah usih. Asinain Khrih nih cun khamhnak rian cu deh khat hmanh hrelh lo in a nenawi zong akhomh dih tiang in a ttuan. A rawt dih cik cek i zei tluk asual mi asualnak senduk i aduk mi le rimchia he akhat mi tiang khan tuhmul bantuk in a neem ter, horha bang in araan ter, i anungmi raithawinak i peek chanh khawh ding mi dirhmun akan phaak pi (Rom 12). Atawinak deuh in chim ko usih law sualnak he ai pehtlai mi pohpoh cu ai khinh dih cikcek i adonghnak Kalvary tlang i " it is finished" ti in lohma achuah tiang kha ahong si. Zei ruang ah dah Khrih nih hi tiang tiang in khamhnak kong ah rian ttuan a herh? Zeizong te ati kho tu Pathian nih vulei khamhnak hi zei ca ah dah mah ti hin ttuan a herh. Van cung khin van tuah awk a ttha hnga lo maw? Obama le McCain le Hillary nih presidential campaign an tuah lio, American mipi ca i rian ttuan an itimh lio ah an izuam bikmi cu sifaak bik life kong theih khawh kha arak si. Zei caah ti ah sifaakbik kong a thei taktak mi nih Ram rian an ttuan tik ah ram caah rian an ttuan khawh taktak tawn. ThanShwe nih sifaak kong apelpawi hmanh athei lo i aram mi zei tluk indah kan si a fah? Cu bantuk cu asi Pathian nih hin misual bik zong minung pakhat hmanh hrelh akan duh lo, sualnak asi mi pohpoh cu deh khat hmanh thlau lo in vailam ah  a kalpi i akhenh chih dih, i ai liim cang ati kha asi. Cu caah mah hi khamhnak kong ttha te i athei mi cu azei ti hmanh in sualnak chung ah ahong taang ding khi kan si ti lo. Khrihfa, Khrih tehte ti in Khrih hnu azuul ding in khaukhih mi lawngte kan asi. Efesa 2:10 , kan nih cu Khrih products kan si ti kan hmuh. Lo kan thlawh tik ah kan lohma ah belh saupi pi hna an um tik ah zei tluk indah kan ning azah i kan sia arem lo. Zung chia tuk i thil tuah hi aho minungfa hmanh nih apoi ati lomi kan um lo. Asinain Khrih nih sual tlanhnak i akan hruainak lohma kan zoh tik ah Sualnak belh le hramh sangsang in akhat ti khi kan nunnak cio ah kan ihmuh cio  ttheu hna lai. Zeitindah kan sia arem cio ne hnga? Sehtan nih aci avorh i akeu i a tthangmi sualnak thil le ri hna he khat tthup in kan ithuam hna i cubu cun kan nih nih Khrihfa, khrih tehte kan si ti ah hmaihngal ko in kan ichim. Zeitluk in dah Khih mithmai kan chiat ter i Sehtan raa kan lomh ter ti khi ruah khawh tuk mi khi asi. Cu caah cun pei nan kih le kih lawlaw nan lum le lum lawlaw ding tinak chan cu kan si cu. Angai ngai ti ah cun Khrihfa ai ti ttung i sualnak pipi he ai ciah tthup mi hna hi Sehtan Net Profits kan si. Thil kan tuah tik ah kan miak hlei mi nih khin a kan lomh ter chin tawn. Cu bantuk cun Khrihfa ai timi hna nih sualnak hrial lo in Khrih tehte kan si kan iti tik ah Sehtan alomh ter tu, a lunghmuih ter tutu kan si. Hi ruang ah hin Bawizisuh hi a ttap. Ttah aphu. aphu taktak. Zei caah ti ah Sehtan le a Agents khuachial pawl an kalnak ding Hell tlaak ding khi akan siang lo. A kan siang hrim hrim lo, Hell i atlami nih hi ti hin an chim. Hell kong hi Mark 9: 44,46,48 i ai ttial bantuk khin rungrul in akhat, rim chia in akhat, thih khawh asi ti lo, mei a mit ti lo, Hell kong ai fiang mi nih cun vulei cung i aharbik timi zong hi zeihmanh ah an rel lo, Asinain Sehtan le an Agents pawl nih hin Hell hi vulei fimnak le thiamnak in lang kho lo ding in an thuh. A cungpalang khi sittal ngai in an kan ttamh piak cu cucung ah cun zuumtu ai timi hna cu duhtawk in an kan laam ter. Hi kong hi Biatak lawnglawng nih atheih. Pastor tampi nih Hell hi a um taktak mi asi lo ti tiang in an chim cang. Cubantuk Pastor hna nih an kan hruai sual asi ah cun aran nak in Khrihfabu in chuah ding khi asi ko hnga. Zei caah ti ah vulei cung thil vialte lak ah apoi bikmi pakhat cu Biatak athei lomi Pastor nih Khrihfabu a hruai mi hi asi ( Dr. Tony Evan). Hell kong hi fiang cikcek in kan theih hrim hrim ahau. Cuticun Galati 2:20 i kan hmuh bantuk in " atu ka nun hi zumhnak nun asi" ati kho taktak mi zuumtu kan si hi aherh tuk le a herh cem mi ahong si cang i  biatak nih Khrihfa nun ah akan hruai ding khi ahong si. Mi tampi nih Biatak thei huaha lo in Khrihfa nun kan icawn piak le nunkhawh kan izuam mi khi azei ti hmanh in asi kho lomi asi. Kan theih aherh tuk mi cu Sehtan sin i arami sual thil ri pawl hi Khrihfa nun i kan isurrender hnu ah cun azei ti hmanh in irek khawh asi ti lo. Zungchiat tuk i lo athlo mi kan si awk asi lo. Kan lohma cio ah sualnak belh hrelh kan ngei sual maw Khrih mit-hmai achiat ter tu kan si sual maw ti kha kan ichek peng a hau. Zuu te hna kuak te hna, Khaini te hna Pornography zoh, le fornication thilri te hna he ai ciah rih mi Khrihfa kan si sual ah cun Khrihfa si loin Sehtan Net Profits kan si titu kan itheih a hau. Sehtan nih Khrih sin i amiak mi tinak. Ai lung hmuih taktak mi asi ti ah ahmutu nih an chim. Thil dawhcah lo kan tuah tik ah Khrih kha number pakhat nak ah chia lo in kan mah duhnak kha pakhatnak ah kan chiah timi testify kan tuah bantuk khi asi. Cu caah I Am timi a chanllenge tu cu zuumtu taktak kan si kho lo. Pumsaduhnak azuulmi nih cun Bawipa kha number pakhat nak ah an chia lo i an vulei le an nunnak kha Sehtan lei ah peek chanh rih tinak witness asi. Vulei cung ah hin kan ifahsak cemmi le kan ttihcemmi pakhat cu miduhlo co hi asi. Kan duhlo tukmi nungak le tlangvaal he ico ding nak cha cun ti ah Thihsi adingmi zong tampi an aum.  Pa/nu kai za ve atimi nih amiduhlo tuk mi he iconak ding cun zeipoh tong ko ning an ti cio mi khi  ahmaan mi theory asi. Hell hi muichia, rimchia, hremnak, fahnak, le tholung in akhahnak asi ti athei mi nih cun vulei harnak hi biapi ah an chia ti lo. Hell hrial hi nunak caah Basic requirement asi. Abiana ah kan eek achuah tik ah azei tik hmanh in eek lo awk a ttha lo. Kan eek achuah tuk le kan rawl a ttam tuk lio ah khin zei dah abiapi deuh? Kan zun achuah tuk lio le kan ti a haal tuk lio ah khin zei dah abiapi deuh? Cu caah Hell hrial ding hi requirement hrimhrim asi ti in kan theih le kan icawnpiak ahau. Kan miduh kan colo cu apoi lo kan ti khawh. Kan huattukmi he ico dinghi asi kho lomi asi. Eek rim kan nam bu pi in rawl kan ei kho lo. Cu caah Hell rim hi kan nam awk asi lo ti hi fiang te in kan theih ahau. Hell he ai peh tlaimi sualnak pohpoh hi zuumtu Khrihfa aitimi nih cun kan duh zong duh lo zong ah kan hrial ahau i kan hrial lo asi ah cun Khrihfa kan si lo iti ding asi ko. Judas lesson ah khan afiang tukmi asi. Judas isakariot nih hin achanchung amah pumpaak bak in Bawizisuh azulh. Bawizisuh nih hin a kan lei rawi lai ti zong a theih. " Kadua.. hi tluk in kan mah phuaih khat te..kan ihruai hna i mah ti i leirawi na kan timh hi cu asi kho lo, keimah zong ka lo lai, nangmah zong na lo lai, kan phuaih zong kan kuai dih lai, Frasih pawl di ariam tuk lai, na lung itthum..." ti ding te khi asi nain Bawizisuh tu nih cun.." na tuah ding cu rianrang in va tuah" ati lehlam. Cu caah Khrihfa ai ti ttung i zuu ading cuahmah rihmi, Khaini ahmawm cuahmah rihmi, Kuak azuu cuahmah rihmi, Pornography le Fornication ah abuai cuahmah rihmi lih a chim cuahmah rih mi, mikong acaih cuahmah rihmi pawl.. Judas hnuzuul kan si ti kan itheih a hau i .. thlauh kan si lo.. rianrang in kan tuah ding mi tuah chinchin ding, tampi in tuah rih ding, mual pho lawlaw tiang in forh chih le fial chih mi tu kan si ti hi kan itheih ahau i cucu Khrih nih akan cawnpiakmi zong asi. Kih le kih lawlaw, lum le lum lawlaw ding ti hi asi ko. Kolosa 3 chung ah kan hmuh rih bantuk in kan nih cu van ah kan nunnak thuh in a um cang ti azuummi kan si, vaan lei hoi i anung dingmi kansi. Van thli ahong hraan tik ah choih khawh colhmi si ding in kan nunnak hi vulei lei thuam si lo in vaan lei thuam in kan ithuam a hau. Zaang hir hiar te in kan um ahau. Kan lam hi apial dengmang cang. Highway ti duhtawk i ai cuh kalh cuahmah mi si lo in mah le lam te, orh lei kam a hriang bik te speed limit atlawm biknak lam te ah hnangam te in kan kal cio awk tu khi asi. Cuticun Bawipa ni a phanh tik ah rianrang in Amah sin kan phaan colh kho lai. Vulei cung khuacaan sining le dirhmun, Ancient calender le prophesy vialte nih point an tuahmi, Bible le Isarael nih a kan chimh cuahmah mi le Miracle news aphunphun nih hin Vaanlei thil sining ding hi an chim dih cang. Tthep lulh in an um ko. Amit ai au mi nih cun  hmuh lo awk tthalo, a hna achet lo mi nih cun theih lo awk ttha lo, khua a ruat iikpaak nih cun hngalh lo awk ttha lo, Bible azuumtu nih cun inunpi lo awk ttha lo hi an si ko cang. Asinain mitampi cu Sehtan nih akan uk caah khua kan hngal kho lo. Zei poi lo in vulei thil ah kan buai cuahmah rih hna. Cu caah atu bantuk vulei culture nih Pathian kong he pehtlaihnak an ngeih lio Khrismas caan tal ah hin hi bantuk van khuakhaan ning le vulei khuakhaann ning le akarlak ah Dawtnak le tukfornak nih rian an ttuan ning hi theih khawh izuam cio hrimhrim hna usih. Pathian nih cun Amah sin ah phaan dih ding in Dawtnak in lam phunkip in akan hruai lio ah Sehtan nih hin amah pennak Hell chung tla ve ding in tukforhnak aphunphun in lam arak kan hruai ve ti hi thei hrim hrim hna usih. Cuticun kan nunnnak caan hi Bawipa caah zeitindah asunlawi bik khawh ve hnga ti khi ruat cio hna usih law Sehtan cu chance pe hrim hrim ti sawh hna hlah usih.. Khrismas lomhnak nan cung kan cung ah um ko seh.... Hluanku pa Kentucky   Note: Mah sermon hi Lai Forum le Metkhuabo group mail ah cbthang@yahoo.com in a thlahmi a si. ================= Life is like a book, everyday is new pages

Christmas Sermon by Robert Thawngzam

Bible Hmuhsakmi le Cawnpiakmi Christmas Sullam   Bible Relnak: Mthew. 1:18-2:12, Lk.1: 26-38; 2:1-20,Isai. 4 :14,9:6   By Robert Thawngzam Germany 20 Dec 2009   Biahmaitthi: Pathian nih a kan pekmi Caan, Caanthennak tampi lak ah mi lungthin a hlaucemtu le   Ka nu, ka pa, ka U , ka Nau , ka Chungkhar, ka Khua, ka Ram, ka Miphun tiah ruahawk le taukawk hmanh a thei bal ti lomi nih, hnulei a vun cuanthan i (Homesick) Inn ngaih zawntnak a ngeih lio Caan, pumpak nunnak ah dawtnak a tharthan lio Caan cu   hi khuasik thla X´mas Caan hi a si ko rua tiah ka ruah. Cucaah hi X´mas a sullam theihfian hi kan herhngaimi a si. Vawilei fianning le Bible hmuhsakmi/cawnpiakm i tiah kan zoh hna lai.   I.Krih A Chuah Liocaan Isreal Ram Nainganzi (Uknak) AChine   Hi Krih a chuah lio Caan hi Isreal mi pawl cu Rom Cozah kuttang ah Sal an tan lio caan a si. Rom Cozah nih Palestin Ram kulh vialte hi a lak dih i a ram chung then kaudeuh cu Herod the Great (37-4BC)Siangpahran g pa Uknak kut tangah a chiah. Herod nih hin Isreal mi hi a rak hremtuk hna leng ah   Jerusalem Temple pi cu amah Sunparnak caah a hman i, Herod Temple ti tiang-in an rak kawh. Cu caah Iseal mi cu-cu Rom cozah kutchung in luatnakding caah Naingaizi (politic) an tuah ,i a ho nih dah cu Uknak chung cun a kan chanchuah lai tiah Hruaitu ttha an zoh lio caan a si. Bible Cahlun (O.T)  Isaiah 7:14; 9:6; Micah.5:2 le a dangdang chung i kan caah Messiah-Khamtu Bawi pek kan si lai timi hi , vawlei Uktu a si lai i, Rom kut in Independent a kan pek lai tiah an i ruah chan lio caan a si. Hi hi nihin i kan KawlRam sining he hin a khat ngai te. Asinain Boipa tinhpiakmi hna cu Vawlei Hruaitu le luat tertu siloin Thlarau lei tu khi a rak si deuh. Cucaah Jesus (X´mas) cu an ca ah tluknak pakhat a si ai.   Nihin ah kan nih zong Boipa Bia hi kan i fiandan kan i palh sual ah cun Isreal mi bantuk in Jeusus hi kan caah vuivainak le lungdonghnak a si lai i, kan X´mas hmanmi hi kan caan dihnak men le kan phaisa dihnak men a si lai. A sullam   fian kan hau......... ..   II.X´mas Ti Sullam cu Zeidah A Si? (What is X´mas?)   X´mas sullam cu phun hnih in vun zoh ta ah a tthacem a si rua tiah ka ruah. Cucu a tanglei bantuk hin an si.   A.Vawlei lei Hmuhning le Fianning   A.D.300 kum tiang cu X´mas tuah le Krih chuah ni lawmh timi hi Krifa Buu chungah a rak um lo. Aruang cu Krifa hmasa pawl, Krihfa Buu i Pa (church father) le pawl nih hin kan Khamtu chuahnak lawmh cu sual pakhat a si tiah an rak zumh caah a si. Zeitik ni, thla, caan setsai ah dah X´mas krifabu chungah aa thawk ti chim hi cu a harngaimi a si. Asinain AD.1500 kum ah hin kumkhat chung i ni 135 chungah  a dangdang ni cio ah Krifa buu tampi nih X´mas hi an rak tuah cio. Acheu nih December.25, January.6th, March.28, April.19,20, November.17 hna ah khin an rak tuah cio. A.D 361 kum ah hin Pope Julius nih December thla 25th ni hi X´mas ni siseh tiah bia a rak khiah. Cun A.D. 500 hin Krifa buu tamtu nih Dec.25 th ni cu X´mas ni sunglawi ah lungtho tein an rak hman cio.   Asinain Krihfaa Buu tampi nih hi Dec.25 ni cu an rak cohlang lo. Orthodox Church pawl le American church tampi nih cun January.6th le 8th ah X´mas cu an rak tuah. Cun Abyssinia i church pakhat nih cun kumkhat chungah vui 11 Zisuh chuahnak an rak lawmh ve. Cun amah Zisuh chuahnak Bethlahem khua ah hin a dang ni cio ah Biaknak phunthum hna nih Biakinn pakhat cung ah hi puai hi an rak tuah cio ve. ´´X´mas´´ ti in zapi nih theihmi Biafang a rak um hlan hrim hin Vawlei ram tampi le Krihfa Buu tampi ah Zisuh chuahnak ni hi Dec.25 ah an rak lawmh cio hna.   Rom pawl nih hi khuasik thla chung i sunglawi ngai in an tuahtawnmi puai min cu ``Saturalia` ` an ti i ``Saturn`` Pathian upatnak ca i an tuahmi a si. Cu puai ahcun miluat le sal, Bawi le Sal ti theidannak um lo in pakhat le pakhat laksawng i thlennak(giftchange ) hna an rak ngei. Cu tin Krifa biaknak cu Rom Cozah pi i biaknak ah a rak ca´n dih bak-in ``Saturalia`` timi puai min cu `` The Mass of Christ`` or ``Christ Mass`` ah an thlen.  Europe ram nichuak lei a ummi German miphun pawl nih Dec.25 ah hin puai sunglawi an rak ngeih theu ve. Cun Nichuah Europe ram i a sunglawi bikmi puai an rak ngeimi cu The Anglo-Saxon nih Zool or Yule an timi hi a si. Cu ´´Yule´´ min cu a hnu ah ´´Christmas´´ ah an thlen ve. Hebrew pawl nih hin Dec. 25 ah hin ´´Hanukkah´´ timi Puai hi an rak ngeih ve. X´mas hi Biafang pahnih fonhmi a si `Christ le Mass`. Christ cu Greek holh Christos in a ra i asullam cu `chiti thuhmi , thimmi´ tinak a si. Mass cu Hebrew holh ´Mass´ in a ra i a sullam cu ´Hmaizahmi , Upatmi´ ti nak   a si. Mass hi mitampi/buupi ti zong khin sullam ngeihter, leh khawh a si i, hi biafang ruang ah Mi tampi an lungbuai caah, a hnu ah Romancatholic (R.C) pawl nih ´Mas` ´´s´´pakhat ah an thlen. Cu caah X´mas ti sullam an langhter duhmi cu   ´´Zisu Krih philhlonak Puai´´ tinak khi a si. Nihin ah cun ´Zisuh Krih Chuah Ni Lawmhnak Puai´´ ti zong ah an kawh. Cuticun Krihfa hmasa pawl nih X´mas cu sunglawi ngai le upatnak tling he England ram ah Chistos Mass min in an hman, cun Spain ah Nalividad min in, Italy ah Natale min in, French ah Noel min in, Germany ah  Weihnacht min in X´mas Zan cu a thiang, a dai Zan tiah an rak pom, auh, hmang cio hna. Nihin ah cun X´mas cu Pathian lei le Vawlei lei cawhchih in an hman dih cang. Vawlei thil le Thlarau lei thil thleidannak um loin Secular style deuh in hman a si cang. Cucaah X´mas cu Krih philh lonak  ca le Krih chuah lawmhnak caah tuah siti loin Chungkhar, unau, cinglarualchan i tonnak le hoikom i tonnak tu ah hman a si cang.   Cu caah December 25th ni bak hi  Krih a chuah Ni bak a si ti na ruah sual i na fiansul ahcun na palh lai. Krih a chuah ni bak si lo-in Krih a chuah kan lawmhnak Ni le Krih philh lonak ca i kan ulhmi Ni tu khi a si deuh. Cucaah X´mas hi na tuah zong ah a ttha i na tuah lo zong ah na sual hlei lo. Belte cu na tuahning , na hmanning le a sullam na fiannig naa palh sual belte ahcun , na Taksa caah damlonak , na Thinlung zawtnak le na Thlarau thihnak tiang an phan pi kho. Nangmah duhning siloin a chuaktu, hrin a simi pa (Jesus Krih) a duhning tu in hman le lawmpiak i zuam tu hi a biapi deuhmi cu a si.   B. Bible Hmuhsakning le Cawnpiakning   X´mas timi Biafang(Word) hi Bible chungah kan hmu lo. Krih a chuah Ni zong, hi Ni bak hi a si tiah kan thei lo. Cu ruangah Vawlei cung Krifa buu cheukhat cu hi X´mas   hi an hmang lo. X´mas tuah le hman cu sual phunkhat le Boipa bia duh paoh in me´er ah an rel. Cu pawl zong cu an palh hlei lo i an hman hlei ve lo.   Asiah Bible ah a um lomi cu zeiruang ahdah kan tuah kun? X´mas ti Biafang(word) cu kan hmu lo na in X´mas hi tuah phu le Krih chuahnak hi lawmhphu a sinak tu cu a huap kaupi in a kan hmuhsak. Aruang cu Jesus cu Vawlei ah Mary nih a hrin hrimhrim ko timi cu al-awk tha loin Bible nih a kan cawnpiak. Tnk....Trinity a zummi pawl caah Trinity timi Biafang hi Bible ah kan hmuh ve lo, nain Pathian cu Trinity bak a si ko timi tu hi al-awk ttha loin a huap kaupi in a kan hmuhsak ve . Bible nih Jesus kha vawlei ah a chuak rua rak ti seh law cu..tuah le lawm phu a si lai lo. Jesus chuah caan le chuahnak a lawm hmai satu pawl zong hi Rom Krihfa buu pawl rak si hna sehlaw cu lawmh phu le tuah phu a si hnga lo. Jesus chuahnak a lawm hmaisa biktu hna cu a pakhatnak ah Vanmi thiang pawl, cun Tuucawng pawl , le Mifim (Mifim pathum timi Bible ah a um lo, ´´pawl´´ timi plural word lawng a um) pawl an si.Cu nih cun lawmh phu a sinak a kan hmuhsak. Cucaah a caan le a ni ah buai lo in a sullam tu ah hin buai deuh hna u sih.    1.      X´mas cu ´´Pek´´ asiloah ´´Tthenh´´ tinak a si.(It is giving or sharing) Jhn. 3:16           i.            Adam le Evi cu Boipa nih amah  muikeng tein a ser hna. Zungzal a nungmi Pathian  a si bantuk in zungzal nung hna seh ti hi a duhpiak hna. Cucaah thihnak le nunnak ti-in phunhnih a um ti an theih/hngalh khawhnak ding caah thleidanthiamnak Thingkung cu Eden dum laifang bak ah a chiahpiak hna. Thingkung   Dum a laifang i achiahnak  chan cu  a ding, a fel, zumhawktlak, le dawtnak in a khatmi pathian a sinak langhter a duh caah a si. Minung nih zeihmanh ralrinnak caah information na kan pe lo tiah Pathian kha bia-alnak an tuah khawh lonak ding caah a si. Adam nih Boipa nawl ngailo in ei-loding thei a ei caah Pathian fa sinak in Satan fa (Sual Fa) ah aa cang. John. 8:44. Khamhmi fa sinak in khamh herhmi fa ah aa cang. Cu Ni thawk cun Adam sual ruangah Vawlei mi vialte cu sual kan si dih( Rom.5:12-21; 1 kor.15:21-22; Gen.3:1-7) i khamhnak pek a herhmi le, tthenh a herhmi kan si dih. Boipa nih Adam le Evi taklong an si i an ning a zah kha a hmuh tik ah Sa a thah i Sa phaw a aih, a khuh than hna-Gen.3:21. Cucu Adam le Evi caah ´´X´mas´´ (´´pek´´ or ´tthenh´' ) ti  cu a si ko. Krih nih Vawlei mi kan caah a tuah te dingmi hmuhsaknak cu a si ko.         ii.            Cu ticun Minung nih khamhnak an hmuh thannak ding caah le a nungmi Pathian a si langhternak ca´h Isreal mi pawl cu Boipa nih aa thimtthan hna. Cu aa thimmi mi hna nih khamhnak an hmuhnakding caah Moses hmang in Nawlbia (khamhnak an hmuhnak ding caah) a rak pek hna-Exodus.20: 1-20.  Cucu Bible Cahlun (Old Testament) ´´X´mas´´ ti zong ah kawhkhawh a si.       iii.            Sihmanhsehlaw, cu Nawlbia cu Minung nih kan zulhkhawh lo ca´h , a fapa ngeihchun te cu kan nih khamhnak caah a kan pek than.( Joh.3:16, Isaiah.7:14, 9:6). Cucu nihin i kan au pi lengmangmi X´mas (New Testament X´mas or Contemporary X´mas) cu a si. X´mas sullam cu ´´pek , tthenh´´ tinak a si. Phundang in kan chim ahcun X´mas sullam cu ´´mission´´(English-sending= Lai-thlah) ti zong ah auhkhawh a si fon.   Ø  Asi ah zeidah kan pek ve lai?   a.      Biaknak le Thangthatnak pek ding (Mt.2:11a)   Vanmi tthiang hna le Tuucaawng pawl le Mifim pawl i a hmasacem Krih an pekmi cu thangthatnak le Biaknak a si . Vanmi pawl le tuucawng pawl nih cun hla le aunak in , cun Mifim pawl nih cun khuk bil in thangthatnak an pek. Krih biaknak ah na khuk naa bil kho rih lo ahcun atu kum X´mas cun khukbil in biak khawh i zuam ve cang. Toidornak lungthin bia, tthangtthat tinak zong a si fon.   b.      Lungthin Innka Hunpiakding le Pekding (Mt.2:11b)   Mifim pawl cu Jesus an hmuh le cangkaa in an biak. Cun an i kenmi an thil mansungbik chiahnak Bukbau (Greek-thesauroi( s)   a hman i hihi Mt.13:52 ah khin cun thil chiahnak Inn ´´store house´´ tiah a leh) kha an hun a ti. Cu nih a langhtermi cu(storehouse) kan thinlung Innka hunpiak/pek khi a chim duhmi a si. Lungthin hi zeizong vial te nak-in nawl a ngeibik, thil a ti khobik,   sullam angei biktu a si. Bible nih na lung thin dihlak timi hi vuizakhat reng lo a chim.  Cu lungthin Innka cu awnhpiak law pe ve cang.   c.        LaakSawng Phunthum(taksa, thinlung, thlarau) Pekding.(Mt. 2:11c).   Mifim pawl cu an biaknak, thangthatnak le an thil mansung chiahnak bukbau an hundih hnu le pekdih hnu ah an laakawng phunthum...Sui lungvar, Zihmui mansung, le Muran hna cu an chuah i Jesus cu an pek. Cu laaksawng phunthum nih a langhtermi cu ´´Taksa, Thinlung, Thlarau´´ TTT pathum hi an si. Na Taksa in upat law, Na Thinlung in ruat law,Na Thlarau in thangthat ve cang ( Jh.4:24)   2. X´mas cu Krih he i Ton Tinak a si.( Mt.2:10-12; Luke.2:16-18)   Krih he i ton hi zumtu kan caah a herhbikmi a si. X´mas hman ve lengmang ttung i Krih he i ton bal ve lo cu Malaysia ah Phaisa tampi dih in kal ve tung in a zin hmanh hmuh hlan i Palek pawl nih tleih he aa lo. Phaisa tampi dih le caan tampi pek in X´mas hman ve tung i Krih he i ton lo cu ngeihchia a va si hringhran dah.   Hika zon ah hin Krih he kan i tonning tu hi aa lo cio lo. Mifim pawl cu Krih he an i tonnak ding ah Boipa ´´Arfi Ceu´´ nih lam a hruai hna , Khrih he an i tawn hlan lo Inn ah an tin lo, asinain Tuucawng pawl cu Arfi nih siloin Vanmi nih ´´Bia´´ in Krih he an i tonnak ding caah lam an chimh hna. Vanmi pawl chimhning in Krih he an i ton hlan lo an kal ve.   Unau, nihin ah nang le kei zong Krih he kan i tonnak ding ahcun Boipa Bia ning in kan kal a hau ve i, Krih he kan i ton hlan lo Boipa Ceunak-Thiang Thlarau hruainak Lam cu zul ko hna u si.( Rom.8:14) Herod tu cu Keizong Krih cu ka biak ve lai tiah a ka in a chim ko nain a lungthin cu Krih he aa hlat(Mt. 15:8). A chimbantuk in kal in Krih cu a va tong lo, a va bia lo. Cu nakcun Krih chuah Ni ah Mi a tthah i tthatlonak phun tling a tuah. Unau, Nangtah Krih chuah Caan ah , X´mas ah Krih he i ton loin tthiltthalo a tuahmi le Boipa lung a fak termi na si sual maw? Zuu dinnak le vawlei pum saduhnak in Krih a chuah Ni a lawmmi na si sual ve maw?   Ø  Asiah zeitin dah Krih he kan i ton khawh lai?   a)      Na duh bikmi, le na tleihchan bikmi Thil  na kal tak a hau (Lk.2:15-16)   Mifim pawl le Tuu cawng pawl cu Krih ka caah a chuak cang ti an theihbak in an duhbikmi le nitin an paw cawmnak a simi thil, rian vial te an kal tak. An Rian, an Sipuazi le thildang nakin Jesus hmuh le ton an duh deuh .. Amen ( Mt.10:37). Zeidah na tleihcanbikmi Krih tonnak ah an dawntu a si?   b)      Vawlei Pumsaduhnak He i Then a Hau. ( Mt.2:9-10)   Mifim pawl cu Herod (Herod nih vawlei tthil le Satan le  thilri a langhter) sin ah khan nuam ngai in an um peng lo. Herod he i thennak lam kha an kawl. Herod he an i then bak in Arfi ceu cu an caah a lang than i Krih an ton tiang lam a hruai hna. Herod nih Vawlei pumsaduhnak a langhter. Mifim pawl nih nang le kei an langhter ve. Vawlei pumsaduhnak he i then ve law (1John. 2:15,1 Kor.5:9-11 etc.) cun Boipa ceunak na cungah a lang lai i , Krih he nan i tong kho ve lai.   c)      Boipa Bia hi theih lawng siloin zumh in a tak in tuah a hau. (James. 1:22)   Mifim pawl le Tuu cawng pawl cu Jesus ka caah a chuak timi thawngttha an theihmi kha , theih sawhsawh lawng si loin an zumh i a tak in an tuah. Herod cu a theihmi thawngtha kha a zumh ko nain a tuah lo, a thin tu a phang. Jesus a chuak ti a ttheihmi Bia kha tak in a tuah lo. Jesus a chuah ti theih ko nain zumh taktak lo le zumhnak kha a tuah in tuah taktak lo ahcun san a tlai lo. James.2:19- Khuachia le Satan zong nih Pathian cu an zumh ko, an  zumhnak kha a tak in an tuah,  a langhter chuah lo caah an zumnak cu san a tlai lo.   Nihin ah mi tampi cu X´mas a naih paoh ah kan thin a phang ve. Tthiltha cawknak, Zuu dinnak le Mehthawcawknak kan ngei sual lai lo kan ti ve. Unau nangtah zei dirhmun? Kaa lawng in siloin zumh in a tak in Krih cu pah ve cang u sih.   Biatlangkomhnak   Cucaah X´mas hi na lawmhning , na hmanning le a sullam nai fianning na palh sual ahcun na tak sa, na thinlung, le na thlarau caah zeihmanh thathnemnak a ngei lai lo.   Krih he aa tong cangmi Mifim pawl le Tuucawng pawl cu X´mas nih a chuahpimi hnangamnak le lawmhnak in an khat cang. Krih an tondih in Boipa bia a rami cu nan ratnak lam khan kirthan ti hla u. Lam dang in kir cang u a ti. Cu nih a langhtermi cu ´´Krih he    aa tong cangmi le X´mas sullam ngei tein a hmang cangmi hna ca ahcun Nunning Hlun kha a lo i Nunning Thar in a thawk cang tinak a si.( 2kor. 5:17) Krih he a tongcangmi cu a nunning hlun kha a lo i nunning thar in aa thawk/nung cang´´.     Kan nih zong atu kum X´mas cun Nunning hlun kha kal tak cang hna u sih law, Nunning thar in nun i zuam cang hna u sih.   X´mas daihnak nan cung ah um ko seh....!      Sources: 1. Encyclopedia Britannica (1961-ed), Vol.5, p. 642. 2. The New Schaff- Herzog Encyclopedia of  Religious Knowledge, Vol.3, p. 47-ff 3. Adlai Albert Esteb, Ph. D , ´´ What Christmas Means´´ USA: Review and Herald Publishing Association, 1971, p. 9. ´´ giving and good will virtually spell Christmas´´ says, A. A. Esteb. 4. Jens Herzer, ´´ Die Ursprünge der Kirchlichen Feste: Ostern, Himmelfahrt, Pfingsten, Weihnachten und Ihre Biblischen Grundlangen ´´Germany: Deutsche Bibelgesellshaft Stuttgart, 2006. 5. Hans Förster, ´´  Weihnachten: ein Spurensuche´´, Germany: 2003. 6. Harmut Badenhap ´´Wieso Weihnachten?´´, Germany: 19889. 7. Eugene L. Brand, ´´ The Encyclopedia of The Lutheran Church´´ , 1965. 8. Monika K. Hellwig, ´´ The Modern Catholic Encyclopedia´´, June, 10, 1994. 9. Frank C. Senn, ´´ The Encyclopedia of Christianity´´, Germany: 1997. 10. S.K. Roll, ´´ Christmas and Its Cycle: New Catholic Encyclopedia´´ USA, 2003. 11. The Seventh Day Adventist Encyclopedia; Commentary, 1996. 12. O. Cullmann, ´´ The Origin of Christmas: The Early Church´´ Philadelphia, 1956. 13. A.T. Kraabel, ´´ The Roots of Christmas ´´ Dialog.21, 1982.   ================= Life is like a book, everyday is new pages

Kan Pulpit in kan Miphun kan remh hna lai

Kan Pulpit in kan Miphun remh hna usih   From: lianhei cung <lianheicung@gmail.com> Subject: [Metkhuabo] Kan Pulpit in kan miphun kan remh hna lai To: "chinuniversityalumni" <chinuniversityalumni@googlegroups.com>, tabclairam@googlegroups.com, Metkhuabo@yahoogroups.com Date: Saturday, November 28, 2009, 7:14 AM   Dawtmi miphun hawi hna, Kan miphun kong ah mah le ruahning cio in tial le langhter a si, kei zong ka hmuh ning in kan miphun caah ka ruahnak langhter ka duhmi a um ve. Minung hi nang na palh kei ka palh ti kan i el nak in kan ca i a thabikmi theih, ruahnak i pek le tuah hi a biapi deuh. Ram tampi cu phanh khawh a si lo nain Malaysia cu kan miphun ning nawn in rathnawhmi le kan duhmi hngahnak hmun ah kan hman cio. Hi Malaysia ram phan Laimi cung lawng in ruahnak kan chuah ahcun a dik thlu lai lo nain a tam u a si lo le, zeimawzat cu a hmaan kho men ko ka ti. Refugee in kan kalnak bik hmun a si caah ramthumnak a phanmi hi a tam u cu Malaysia in phanh a si i, cu in kan vai kalpimi nunzia cu hlonh thlu khawh cu a si lem lai lo. Cu kan zia le kan nunning kha Lai nunphung ( Chin Culture) ah ai cang te ko lai. Kan nunphung kan kalpi ning hi zoh tikah tih a nung ngai ko. Tuan deuh i ka rak tial bantuk in nitlaklei Khrihfa miphun ah Laimi hi can kan awl ngai ko cang. Hiti zozawt ngai le fello ngai, hruphrap ngai in kan nun hi mah le hmuh ning in chim ve ning law, kan pulpit in kan rak i cawnpiak ning he ai pehtlai rua ka ti. Kan biaknak le kan pulpit nih kan miphun hi a thanchoter ko, asinain thil timi cu a tha thlu lawng um phung a si ve lo bantuk in kan pulpit caan sau deuh a rauh cun nitlaklei lawng uar tuk i mah ram ah um duh lonak lungthin pu tiang in a kan cawnpiak caah aho cio paoh Refugee hi Paradise ah kan ruah sualnak a hram pakhat cu a si. Kan cozah puh ding a rak um hi cu Laimi caah vanthat ngai a si ve. Ram dang ah miphun dang zong an pem cio ko nain an ram kir than le an ram ah thil tha tuah ding hi an i tim peng. Laimi hi kan si ning in chim usih law, Ram tha seh ti cu kan kaa in kan chim ko nain (ahlei in ramleng phan Laimi nih ) ram that tak lai cu kan duh taktak rua lo ka ti, a sullam cu ramthumnak phan ciami nih kir lai phan a si i, Malaysia hrawng, India hrawng in Refugee hngakmi nih hawi ramthumnak phanh i kan ram kir lai cu tih taktak a si, cucu Laimi kan dirhmun taktak a si. A cunglei kan langhtermi tete hi Laimi kan lungput zeimawzat te khi a si, hi kan lungput ai thoknak a hram cu kan biakinn ai thokmi a si. Ruah caan a phan ngai ve cang. Laimi hi ram leng kan chuah tikah lung a rawk ngaimi cu Ramchung nak in a let tamtuk in kan i dawtnak ai then, kan miphun in kan i then i donghnak ahcun kan phun hna hi Lai ( Chin ), ti loin kan khuamin chin a hau te ko rua lai. Hlan kan pa le Khrihfa ai thokka i kan Pastor te cu mawh chiat awk an um tuk lem lo, Pathian bia te am lam chimh kan Khua cio Khrihfabu a thawnnak ding an kan chim, upat awk ngai an si. A vun dawttu Pastorte pawl nih ramdang an kal i, ramdang a nuamhnak an bia in an kan chimh pin ah an kan pemtak tikah kan miphun nih pem in than kan i tim. Cun Sunday School kan hngakchiat lio ah an rak kan chimhmi cu kan Khrihfa biaknak i zumh awk tlakmi hna tuanbia ( Eg. Adam, Esther, ... tbk ) an rak kan chimh tikah kan upat tiang kan i thanpimi cu Pathian a hna a tla lai maw ti in kan sual ko bu zong ah ruahnak kan ngei. A caan nih a vun kan kalpi lengmang hi a hlei in 1990 hnulei pawl ah Sunday School i cawnpiakmi cu kha zumh awktlakmi hna kong chim ti lo in, na piangthar maw? ti deuh lawng kan cawn tikah Khrihfa phung i dinnak cu kan kaltak diam i, Bible tlaih in lih chim hi kan caah a awl ngai ko cang. Dinnak timi cu Lai miphun caah David Van Bik le Bawi Hu dictionary chung lawng ah neih dawh kan si cang, kan nunnak ah dinnak kawl cu a har taktak ko cang. A zei a va si hmanh ah Miphun kong ahcun a tlai ti um lo in thil tha cu kan theih le cangka in tuah hi a tha bikmi a si ko. Atu ning in cun Laimi cu Pulpit in ai hruaimi miphun ah kan cang ko rih le, kan pulpit cawnpiak ning hi thlen a za cang ko lo maw? Kan miphun a ngan a damnak ah a herh lomi thil tampi hi kan pulpit in hloh a za cang ko rua, kan caah a thami hi kan pulpit in aupi a hau ko cang. Cuti cun kan miphun hi serhram i thok cang hna usih, a hlan ahcun kan pulpit cio in mah le associations cio tanhnak kha kan rak chim tawn, pianthar i sual khawh ti lonak kan rak chim, ramleng le phaisa lawng in ram remh khawh a si ti in kan rak aupi, cu nih a chuahpimi cu Miphun tlau-nak le miphun theknak a chuahpi cu mithmuh kuttongh a si ko. Tu chun caan ah cu kan rak i palhnak vialte cu a thar in ramh cang hna u si. Kan miphun le kan thlarau a damnak ding caah kan Pulpit cu a dikhmaan ning te in hmang cang hna u si, kan cozah sianginn hmanh in kan miphun a hruai te ding kan fale kan chimh khawh hna lo, kan church school ( Sunday School ) tal in miphun ca ah thlaici cin le thlak hram thok cang hna u si. Upatnak he Lian Hei Cung ================= Life is like a book, everyday is new pages

Khuasak thiam cawng hnik hna usih (Saving le Loan kong)

From: Salai Bawi Uk Thang <cbthang@yahoo.com> Subject: [Metkhuabo] Khuasak thiam cawng hnik hna usih (Saving le Loan kong) To: "Metkhuabo" <metkhuabo@yahoogroups.com> Date: Thursday, November 12, 2009, 2:29 AM     America ah Tangka Chiah ningcang Cozah nih hin mipi ca ah a ttha hmanh maw an ti mi tete hi an Website ah khat tthup in an rak chiah lulh hna i a kawl kho le ahmu kho nih an i hmuh, an i hman i a thei lo nih cun lodiam an lanh taak an thihtaak tawn ko. Cu hna lak ah apelpawi tete van zoh hmanh hna usih.. Mymoney.gov chung i aum mi lawng te an si caah mahhi weblink khi open hmasa ding asi lai. Cu hnu ah mah duhmi poh ikherhlai ding khi asi ko i atu cu Saving tuah le Loan cawi kong kan zoh hna lai. US khuasa family tampi nih hin an Tax return i an hmuhmi hi IRA account (tarleisang ca i khonmi) ah an chiah tawn. Acheu nih cun thlafatin in an chiah, an chap rih. Abiana ah Tax return kan hmuhmi lak ah a zahceu 2500 USD khi IRA account ah hei chia lengmang hmanh usih. Cuticun hei um ko usih law kum 40 arauh hnu ah zeizat dah asi timi hi US mutual company general history  track record ning i kan tuak tik ah..??? zeizat dah asi khawh? Note: US economy nih umtuning ah inflation rate hi 3.8 % hi default ah an hman. Asullam cu tangka kan save mi hi 3.8 nak i atlawm deuh ah cun kan chiah mi khi asung lei asi ti khi asawh duh. Lakphak ti hrai khat ah fang khat asi mi khi kum 40 arauh hnu ah cun hraikhat ah fang thum hrawng asi cang caah khi bantuk tangka value azor mi khi 3.8 % in an tuak chih peng tawn. Atu lio ah bank kip nih percentage an kan peek mi hi 3.8 aphaan mi pakhat hmanh an um lo. Cu caah asungkhaan mi lawng te an si dih ti khawh asi. Hika link hi click uh. Initial saving balance timi zawn ah khin ahramthok cem i na chiah kawhmi tangka zat ttial uh. 2500 $ hei ti usih Deposit amount per period ah khin kum fatin zeizat dah na chap khawh tawn lai timi zat khi ttial uh. 2500 $ tthiam tthiam kumfatin khon itim usih. Deposit interval timi ah khin Annually timi khi select tuah uh. Number of deposit timi ah khin 40 in ttial uh. Annual return timi zawn ah khin 12 % hi punghman te i longterm investment asi tawn ning track record i a um ning te asi. Hika link i page 19 khi kau ulaw afiang cikcek lai. Inflation rate tucu cozah nih default in 3.8 hi an hman pengmi asi caah irinh ding asi ko. Cun calculate timi khi van hmet hmanh uh...$2,380,483.40  ( 2.38 Millions) Mi cheu nih cun zumh ding asi loh nan ti hoi men rih lai. Hawi nih an zulh cuahmah mi lam asi. An tuah cuahmah mi asi. Testimonies achim mi ngaih cawk lo in an um ko. Cu caah hithil hi zohsawh ding asi lo. Kan iawt cio ahau. Kan miphun sersiam tu lak ah mah hi hi saan atlai bik ding mi asi. Asullam cu thlakhat ah 100-200 karlak save khawh kan izuam cio hna lai tinak khi asi ko caah zeihmanh thil harsa pi khi asi lo. Kan mah cio nan mah cio nifatin a letthal lengmang mi nih an tuah cio mi asi. Mah bantuk kong hi Every Saturday night ah Suze Orman nih mipi lecture apeek tawn ko hna khih TV in zoh khawh peng asi. Cucaah thilsining thei bu te i khuasak athiammi cu tarleisang ah rian ttuan ahau mi an um kho hrim hrim ti loh. Million pakhat i a interest hin cun duhtawk in nunkhawh tuk asi. Laimi vialte hihnu kum 40 ah millioner kan si dih lai... kan si hrim hrim lai... chim ngam cia asi. Loan cawimi kong tucu hnu deuh manh caan ah kan van fian ter tthan te lai. Mah bantuk tete hi cozah website chung ah tling cikcek in an rak um dih. Life insurance tuaktaan ning formula te hna zong fiang tuk in an rak um cia ko i kan tuah mi hi zei dah asi ti hi a study mi caah cun chimh hau lo khin an lang dih cia ko. Life insurance kong zong kan cawng te hna lai. Atu lio USA minung 80 % nih kan itlaihmi LIfe insurance policy hi mirum company pawl i sipuazi an ituahnak lawng te an si i mah pumpak i ai hlaihlai mi hna caah cun alet 10 deng deuh in cawk awk tampi an um ko. Kan chim pah ceumau te lai. Nan khonmi chung in Cheuhra cheukhat cu Bawipa ta asi ti zong philh ciitceet fawn hlah uh. Caan anai tuk cang caah Bawipa arat lainak ding kongkau ah kan nunnak ready i kan ruah khawh lo ah cun pakpalawng pakpalawng lawngte khi kan si tthiam tthiam rih ko lai. Initial Savings Balance Enter the amount you have now to invest. Use up to two decimal places. Deposit Amount Per Period Enter the amount you intend to invest each month or year. Use up to two decimal places. Deposit Interval Select Monthly or Annually. All deposits are made at the beginning of the period. [Make a Selection] Monthly Annually Number of Deposits Enter the number of monthly or annual deposits you will make. This entry defines the time horizon for your results. Annual Return Enter a rate of return on your deposits and balances. Use up to two decimal places. Remember that past performance is no indication of future results. Inflation Rate Enter an expected average annual inflation rate over the savings period. Use up to two decimals. The inflation rate in 2008 was 3.8%. From 1999 to 2008 it was about 2.8%. Adjust Deposits for Inflation

THO maw Lai Kumthar dah? by Pu Lian Cin

ICBC Tho Puai ah Pu Lian Cin Biachim mi   Tucaan ah biachimnak caan ka hmuh ve caah hi proggramme a tuah tu Nunphung le Zatlang hruaitu upa hna sin ah siseh, hi bantuk caan rem a kan pe tu kan Pathian sin ah siseh lawmhnak bia chim hmasa ka duh.   U le nau hna, nihin hi, Nunphung le Zatlang  caan hman sawhsawh long siloin, Laimi nih kum 40 reng lo, kan rak theih ti lo mi, kan rak hngalh ti lo mi, Tho puai, theih nawlhnak le langhter thannak caan zong a si ve  caah, DOT HNIH in biachim ka duh.   Dotkhatnak….. Nunphung le Laimi    Mirangholh in ( Illusion ) timi bia a um i cucu Minung kan nunnak ah hin hmun tampi ah a um lengmang. Illusion timi cu zeidah a si ? Illusion timi cu thil sining hi a mah a sining tein hmuh lo in, a si lo ning pi in hmuh, a si lo ning pi in theih, a si lo ning pi in hngalh ti khi a si. Tahchunnak ah ram avai mi pa cu, zanlei khua a muih nawn tik ah thinghmui pakhat khi a hei zoh i sa ah a rel. Fiangfai tein a ngia ti lo, sakhah kha a duh caah meithal in thinghmui pi cu a kah. Cucu Illusion cu a si. A si loning piin a hmuh, a ruah, a hngalh ti khi a si. Hi bantuk thil umtuning hi Laimi nih kan Nunphung, kan theihning, kan ruahning, ah hin hmuntampi ah a lang lengmang.   Vulei cung thil umtuning kan zoh tikah, miphunkip nih nunphung cu ngeih cio a si i cu an nunphung cu an biaknak in tlangkawm a si lengmang. Bia dang in kan chim ah cun Nunphung timi chung ah hin Biaknak hi hmunhma a khuar ve lengmang. Cu long siloin, cu an nunphung cu an ngeihmi thilri, eidin in an sunlawi ter. Tahchunnak ah nupithit le va ngeih hi Biaknak a si lo. A si nain Thitumpuai an tuah tikah Kawlmi nih Phungki le Biteih Saya timi kha an auh hna, Lawki phung kan um lio ah Ar-at tu nih thlacamnak a tuah, Khrihfa Biaknak nih Pastor te nih lehthahnak tuah a si. A si nain Kawl le Lai kan ihal, kanithit, kan ichawnh ning cu a dang. Hi thil umtuning ah nunphung timi le Biaknak timi hi a ri fiang tein a lang ko. Cu bantuk in Kawl Tincianpuai khi an kumthar a si ve nain an Biaknak in an fehter bantuk in Laimi nih Tho puai, Hlukhla puai, Sariahthawh, Laamserh puai, Khuangcawi puai, Bawite, Bawipi an bawi lio ah siseh, Tirawl tampi an lak I lawmhnak puai an tuah mi Rawlsawmtuk, Cakeifim tibantuk puai an tuah tik ah siseh, an biakmi khuahrum sin ah thlacamnak tuah a rak si ve.   Cu bantuk cun Laimi hi Lawki Biaknak chung kan rak um lio ah kan Nunphung kan hmannak zawn tete ah Lawki Biaknak in tlang kan kawm long siloin kan rak eidin mi tirawl hna in kan sunlawi ter lengmang. Cu tikah Nunphung le Biaknak hi hmun tampi ah then awk har ngai in an ihrual, an isengchih. Cu bantuk dirhmun kan si lio ah Khihfa Biaknak  Lairam a vun luh ve tik ah, Laimi nih kan Nunphung, kan Biaknak le kan eidin hna kha a hliah kan rak phoih thiam lo caah le a ri kan rak thenthiam lo caah, cheukhat kan nunphung dawhdawh hna cu Lawki Biaknak he hmunkhat ah hmawnbawm ah kan hlonh chih hna. Cun Lairam a rak kaimi Missionary pawl hi Bibleca a cawngmi cu an si ko hna nain miphun dang sin ah zeitin thutdir awk, ruahawk tuahawk tibantuk Training pakhat hmanh an rak ngeih lo tik ah Biaknak le Miphun timi kha a ri an rak khiak piak thiam hna lo. Ruahnak zong an rak pe thiam hna lo. Mirang nih Africa ram an thlah mi Missionary pawl hna tu khi, Training tha tein an pek mi hna an si caah nihin ni tiang Africa pawl cu an phunglam thlau lo in Khrihfa ah an cang hna. Pathian an biak tik hna ah anmah an pupa hla aw hmang in siseh, an laam kan kui zong hngakchia upa in an thiam rih. Cucu Africa way of worship an ti theu. Cu bantuk akhyuanhazi ci laimi kan rak sung.    Bia le Hla timi chimkem bia a um. Chim duhmi cu Bia thuk Bia tha Bia hmual cu Hla ah a um ti a si. Kan pupachan ah Hla cu Laamnak nih a zulh cawlh. Cu bantuk Laamnak le nuamhnak hmun ah cun, an rak ngeihmi, Zu kha eidin caah an rak hman. Bia, Hla, Laam le Zu cu hmunkhat ah an kal ti tik ah, Zu kha a hrampi ah an rak ruahsual i Lai Laam laam cu khuachia biak tluk ah an rak ruah sual. Cu caah Lawki phung a ummi thitumpuai le chunhthah long ah Lai laam laam a si i Khrihfa chungkhar thitumnak ah Laihla le Lailaam cu an rak hnon i Lawki Biaknak he hlonhchih a si.   Cu long siloin Paih zong hi Laimi kan ngeihmi Lentecelhnak a si. Lawki Biaknak ah a um mi nih Thitumpuia le adang Puai phunphun an tuah tik long ah Paih cu ser a si i Khihfa a si mi nih Puai an tuah tik ah Paih cu hlonh a si. Kum relnak ah an rak hmanmi Tho puai hmanh hi Lawki Biaknak he kan pehtleih ter i Thlaithar Tho tiin kan thlen hnu ah Tho puai cu Khrihfa hna nih kan rak hnon, kan rak hlonh.    Duh sah tein puai a ngei lomi miphun ah, kan theih lo kar ah, kan pil thluah mah. Khihfa Biaknak he a pehtlaimi X'mass le Kumthar puai dah lo cu zei puai hmanh a leng ti lo. Cu caah X'mass le Kumthar puai tuah, eidin, inuamh cu Laimi kan caah hin a sunglawi khun. A ruang cu zei puai hmanh a um ti lo caah a si bik. Cheukhat nih Laimi cu Khrihfa miphun kan si ti tiang in kan chim. Vulei cung ah Khrihfa miphun tihi a um thiam mi a si lo. Kawl miphun, Kala miphun , Mirang le Zapan miphun zong Khrihfa an um ve ti hmanh kan ruat ban ti lo. Cu ban tuk thil kal ning cu Ilution timi cu an si dih.    Lawmh awk ngai a si than mi cu, kanmah Khihfa lila nih kan nunphung a bia pit ning, kan herhning, kan vun ruahnawlh, kan vun kawlthan, kan vun tunmer than tikah kan mino hna nih kan bia le kan hla, kan laam le kan kui, kan thil le kan thuam hna zah pi nak um ti lo in vulei cung tiang thanh le hmuhsak ngamnak lungthin an vun ngeih than tik ah kan miphun kan himbawmnak a thar in a chuak than tiah a langh caah lawmh awk ngai a rak si. Nunphung upat le kilven hi rumnak a si lo, fimnak zong a si lo, thancho zawng a si lo, A simi tu cu miphun dirkamh, miphun dawt a si tihi chimduhmi a si.   Cu caah nihin zong Nunphung le Zatlang  hruaitu upa hna nih an kan hruainak ah hin lungtho tein itel, cawlcangh cio awk in sawm kan si.   Dothnihnak…..Laimi le Tho   Tulio hrawng  E-mail i an tial, an ceih mi pakhat cu Tho le Zu ti hi a si. Tho cu Tho a si ko i Zu cu Zu a si ko. A fiang tukmi cu Tho cu puai a si i Zu cu din ei awk thil khi a si. Puai kong maw kan ceih, eidin kong dah kan ceih, tihmanh a fiang lomi kan lo. Hi bantuk thilhmanthlak pakhat Laimi sin ah a um mi cu Chin National Day le Zupu tihi a si. CND tuah ah cun Zupu tuah a hau tiphun in kan ruah. CND Falam ah minung 5000 nih an rak ceih an rak khiah lio ah zei Zupu um hlah. Zupu cu CND hlan in siseh, Zu cu Tho puai an tuah lo caan zong ah siseh a um ciami a si tiah kan theih ko bu ah Tho le Zu, CND le Zu kan ti peng. A poi taktak. Illusion long te an si. Hi thilhmanthlak nih a kan chimhmi cu Laimi hi mipaangpar phun kan si rua ti khi a si. Thil hi a ning taktak, a muru taktak, hlai lo in, kawl lo in, a cungpavuan sawhsawh in, kan ruah, kan chim, kan rel, ti a langh caah hi bantuk lungput le nunning hi kan hrial ah a tha.   Tho timi hi cheukhat nih (mithi an tho ) timi zumhnak in a ra mi a si caah, Lawki Biaknak he aa pehtlai tiin an ruah. Lawki Biaknak ah thawhthannak tihi a um lo. Mithi cu an thih hnu ah mithi khua ah an kal tihi zumhning cu a si. Cu caah mithi khua i a ummi minung thlarau  kha Khuavang sin in mithi khua ah an chawnh biak hna i cucu thi tlawng tiah an ti.   Tho timi cu kum a tho than, kum a vui than, kan tho than, kan itung than tiin a ra mi tu a si. Cu caah Tho puai cu Kumtharpuai ( New year Festival ) ti zong in cheukhat nih an auh. Tho puai an tuah lio thla cu Tho thla tiah auh a si i  September thla cheu hrawng in October thla 15 tiang hrawng khi Tho thla tiah auh a si. Tho thla hlan ah Hniang thla ti a um  August thlacheu in September thlacheu chung khi a si. Hniangthla timi cu a hniang   bik, hngakchia bik, a dongh nak, a netnak ti khi a sawh i kum donghnak, kumdihnak ti khi a si. Cu bantuk caan ah hin tirawl hi a chambau cang, tirawl thar a chuahhlan a si i (Licham Tharban ) timi bia zong a um. Chim duhmi cu ( ka li le ka cantiang a dih, ka ti le ka rawl a dih, ka ei awk a dih, a cham, athar, rawlthar ka vun banh, ka phandeuh rih lo ) ti khi a si.  Cu caan ah hawikawn, dawhria, he rawldumnak puai, inuamh hi a sunglawi tuk in hmuh a si bantuk in cu lio caan i puai an tuahmi cu Hnianghrawm tiah an auh.   Cu caah Hniang le Tho timi cu kumrelnak, kumdonghnak le kumtharnak khi a chim duhmi a si. Kan pupa hna nih Thothla a chuakmi khi kumkhat tiin an auh hna nain hngakchiate cu Hniangthla ah a chuah ah cun, Thothla ah khin, thlahnih long a si nain, kumhnih tiin an rel than. Cu nih cun kan pupa hna i kumrelnak a si ti khi a langh ter. Laimi nih Hlukhla, acheunih Thalkut, Capcar Kut an ti i February 20 in March 15 karlak ah puai hi an rak tuah i cucu kumcheu puai a si. Chimduhmi cu kan pupa hna  kumrelnak hi anmah le an ning tein an rak ngei ti khi chim duh mi a si. ( Pa Hlun nih cun ek cik cek in an chimh khawh ko hna lai ).   Hi bantuk in Tho thla ah Buhthar, Sathar, tirawlthar, an vun hmuh tik ah, an ilawm hna i Puai phunphun cu tuah a si. Cheukhat nih, unau chungkhat he siseh, Innpa chakthlang he siseh, Hawikawm dawhria he siseh, Lohrawm Dawhria he siseh, vawk hna an rak vulh chung i, Tho vawk an ti i, Tho puai caan ah an thah, an ihrawm, an ithen, an ei ti. Inn bing in cheukhat nih, Ar khong khi a kum in, an erh, Zabui an erh, Chang an iring, Zupu zong an  i ring, Zusa, vasa tiang, in an khawmh. Kum a vui caah an ilawmhnak kha, puai phun in Tho ni tiah an khiah i nithum chung an hman. Mikip, Innkip, khuakip, vengkip an ilawm, Kan miphun pining in, lawmhnak in a khat, diriamnak le lunghmuihnak in, hnakchia upa thlu lo, kan thinlungchung ah a erh in aa erh..    Kum thar he pehtlai in Mirang phun, hi cu January nikhat, nikhat hmanh a si lo eh, December ni 31 zantim, thu hluk mak in kan ih lio, mang kan manh lio, ah an ilawm. Cucu miphun kan idannak, Laimi cu mirang kan silonak, Mirang cu Laimi an si lo nak, Kan idannak, a langh tertu, hmelchunhnak, a si i cucu  NUNPHUNG kan ti theu mi cu a si. Education timi cawnnak kong a si loh. Dr. Degree kong a si lo. Computer kong a si lo, Khamhnak kong a si lo,  NUNPHUNG timi cu…Miphun kan idannak kong tu a si.   Laimi hi thih a fahsak ngaimi miphun, thi le sa a tleih chan ngai mi miphun kan rak si. Cu caah THI Tirh tihi kan rak ngei. Chim duhmi cu mithi hi kumthum tiang ruah peng, ngeih peng, a rak si. Kumthum tiang hi an tah peng hna, an hlam peng hna, Nu le Va  thihtian a tian mi an si ah cun kumthum chung hi va ngei lo, nupi thi lo in ulh a rak si.     U le nau hna, ruat tuah hmanh uh ? Zeicahdah X'mass caan ah kan chungkhat kan hlam hna ? Kan unau, kan khuami, kan pengtlang, kan hawikawm,he zeicahdah X'mass rawl kan dum ti lai tiin saduh kan thah ? Zeiruang ah ? Zeiruang ah  ???  Aphi cu kan tleihchan hna, kan ngai hna, hmuh kan duh hna, ……A si lo maw ???????   El awk a um lo. A dik mi a si ko. Laimi kan pupa hna zong hi unau chungkhat, thi le sa a tleihchanmi an si ve. Kanmah nak hmanh in an zual deuh ti khawh an si. Hi bantuk in Lothlomi, dirhmun, in Buhthaw, Sahthaw he nuam ngai in Tho caan an vun hman tikah, a thi cia mi , chungkhat kha an vun hlam ve hna. Cu caah Tho ah hin mithi rawldangh ti khi an rak hman. Buh thaw, Sa thaw an chuanmi kha mithi kan dangh hna tiin Inn leng Thengthan ah rawl cu an hunh hna. Tho nih rawl a rak tlanh tik ah mithi thlarau  a si tiin ei law-ei law tiin lungzur ngai in an rak chim. Mithi a rak ngeimi chungkhar hna  zong kha mithi ruak a suangmi bang in an to pi hna, an ngeihchiatnak an hrawm pi ve hna. Tho puai a dih hnu cun an i lungsak ve, mithi an kal cang tiin an i lungsak.   Hi bantuk in Tho hi Lairam pengkip ah an rak ngei cio. Tidim kan unau hna nih Khuado puai tiin, Falam kan unau hna nih Fang Er puai, Dongpui puai tiin Matu kan unau hna nih Minkut tiin anmah le peng le tlang hoih in min an ngei i an rak hman cio. Hihi kan Laimi identity pakhat a si caah Lairam ah Lai Cozah a rak um lio Parlimen chan ah khin Lairamkulh ah nithum zungkhar an rak tuah.October thla Sianginn kharte caan ah khin an rak tuah. Cu bantuk in Lai cozah nih a dir pi tikah kan miphun pi ning in Tho caan a sunlawi ning hi kan tem, kan ton, kan nun pi. Miphun pakhat kan tlinnak a hmual a lang.   1962 kum in kan ram ah Ralkap uk nak aa thawk tik ah Tho caan zungkhar cu a tlau. Khrihfa Biaknak nih le Illusion timi thil um tu ning ruang ah tha pek lo a si I kum 40 reng lo kan rak philh cang. A tu ah a thar in kan vun kawl than mi hi kan miphun caah a tha ngai mi a si caah, kan identity a si mi puai hi sunlawi ter cio awk in forh duhmi cu a si   Kaa lawm. 10/18/09 ------------------------------ "Serve with gladness"